narracja szkatułkowa – skonstruowana na zasadzie „opowieści w opowieści”: w toku relacjonowanej historii pojawia się postać dostarczająca kolejnej opowieść, w której wystąpić może kolejny narrator, a za nim następni. Ten typ narracji znany był już literaturze starożytnej, później przejęły go średniowieczne cykle powieściowe, renesansowe zbiory opowieści oraz sceny barokowe, korzystające z motywu „teatru w teatrze”. Po ukazaniu się na Zachodzie pierwszych przekładów Księgi tysiąca i jednej nocy (na początku XVIII wieku) narracja szkatułkowa została wzbogacona odmianą orientalną. Pojawiała się często w europejskiej powieści doby oświecenia, umożliwiając mnożenie głosów i punktów widzenia, co pozwalało oddać przekonanie o relatywnej naturze świata. W Rękopisie znalezionym w Saragossie prowadziła do zawrotnego spiętrzenia narracji, ich nierozwiązywalnego zagmatwania, które zdaniem samych postaci towarzyszyło wszelkim pretensjom do jednoznacznego objaśniania świata i ludzkiej kondycji.

Patrz rozdział VII