Poezja łacińska

poezja łacińska – przyłączenie Królestwa Polskiego do łacińskiego obszaru kulturowego sprawiło, że w polskiej literaturze średniowiecznej pojawiła się większość form i gatunków charakterystycznych dla Europy Zachodniej, włącznie z epiką, choć jedyny poemat epicki tej epoki, Carmen Mauri, zachował się jedynie we fragmentach pochodzących z szesnastowiecznej przeróbki prozatorskiej. Najwcześniejsze utwory łacińskie powstawały najprawdopodobniej w odpowiedzi na potrzeby liturgii. Uważa się, że pierwszą sekwencję, Hac festa die tota, ku czci świętego Wojciecha skomponowano jeszcze w XII wieku. Większość utworów tego typu tworzono jednak w wiekach XIII i XIV i wiązała się z kultem świętych rodzimych: Stanisława, Wojciecha i Jadwigi. Najważniejszym twórcą sekwencji był dominikanin Wincenty z Kielczy, autor łacińskiego Żywota św. Stanisława. Nie licząc inskrypcji na nagrobkach i innych budowlach, za pierwsze przykłady poezji święckiej w języku łacińskim uznaje się wierszowane wstawki w kronikach Galla Anonima i Wincentego Kadłubka. Dopiero w XIV wieku pojawia się moralistyczno-satyryczny poemat Antigameratus, pióra krakowskiego kanonika Frowinusa, oraz Pieśń o wójcie Albercie (De quodam advocato cracoviensi Alberto), który wzniecił bunt krakowskich mieszczan przeciwko księciu kujawskiemu Władysławowi. W XV wieku kwitnie poezja okolicznościowa, m.in. twórczość Stanisława Ciołka, dworzanina Władysława Jagiełły, autora wierszowanej pochwały Krakowa i rodziny królewskiej (Laus Cracoviae).

Patrz Emiliano Ranocchi – rozdział I