etapy kształtowania się organizmu państwowego, z którego miało powstać przyszłe Królestwo Polskie, nie są dokładnie znane. Pierwsze informacje o państwie Mieszka, księcia Polan, pochodzą z lat 60. X wieku, kiedy organizm ten, mający swą stolicę w Gnieźnie, był już w dużej mierze ukształtowany na terenach między Odrą a Narwią. W świetle polityki wschodniej cesarza Ottona I decyzja Mieszka o chrzcie (dokonanym w 966 roku) wiązała się z poślubieniem Dobrawy, córki praskiego księcia Bolesława I. Sojusz z Czechami miał na celu umocnienie pozycji obu państw wobec cesarstwa w chwili przyłączenia księstwa Polan do wspólnoty politycznej i wyznaniowej Europy Zachodniej. Choć nie wszyscy badacze przypisują tę samą rolę pośrednictwu Czech w propagowaniu chrześcijaństwa wśród Polan, nie ulega wątpliwości, że wprowadzenie jednego mocno scentralizowanego kultu zamiast kilkunastu kultów plemiennych odgrywało ważną rolę wspólnotową. Podobnie było w przypadku ustanowienia biskupstwa poznańskiego zależnego bezpośrednio od Stolicy Apostolskiej (968), ograniczającego wpływy biskupstwa w Magdeburgu, które rościło sobie pretensje do organizacji misji w sąsiednich krajach słowiańskich. Na przełomie tysiącleci decydujące znaczenie miało także powołanie metropolii biskupiej w Gnieźnie. Akt fundacyjny wiązał się z kanonizacją świętego Wojciecha, kolejnej postaci łączącej wczesne dzieje Czech i Polski. Wywodził się on z potężnego rodu Sławnikowiców, zantagonizowanego z panującymi Przemyślidami. W 983 roku został biskupem Pragi, ale wskutek konfliktu ze swoją diecezją wyjechał najpierw do Rzymu, by zrzec się urzędu. Następnie, gdy książę Bolesław II zlecił wymordowanie jego rodziny, udał się do cesarskiego sojusznika, księcia Bolesława I Chrobrego. Stąd wyruszył w swoją ostatnią misję chrystianizowania Prusów, z której już miał nie wrócić. Zginął w 993 roku, a na czele nowo utworzonej metropolii biskupiej stanął jego brat Gaudenty, jedyny ocalały spośród rodzeństwa.