polska pieśń religijna – najprawdopodobniej pierwsze rodzime pieśni powstawały w odpowiedzi na potrzeby ludu, który nie rozumiał łaciny. Nie licząc Bogurodzicy, naj- starsze z nich pochodzą z drugiej połowy XIV wieku. Należy do nich wielkanocny trop Chrystus zmartwychwstał jest; jego najdawniejszy przekaz pojawił się w graduale płockim (1365). Z innego czternastowiecznego graduału płoc- kiego pochodzą kolejne dwie pieśni rezurek- cyjne: Przez twe święte Zmartwychwstanie i Nas dla wstał z martwych Syn Boży. Ostatnia z nich została przyłączona do Bogurodzicy. Dopiero w XV wieku powstają kolejne, liczne pieśni związane z cyklem wielkanocnym, wśród nich arcydzieło Planctus Mariae, w historiografii zna- ne również jako Lament świętokrzyski (nazwa wiąże się z klasztorem pw. Świętego Krzyża, w którym po raz pierwszy utwór został zapisa- ny na pergaminie). Do rozwoju polskiej pieśni religijnej znacznie przyczyniły się zakony że- bracze, między innymi bernardyni (obecni na terenie królestwa od drugiej połowy XV wieku), wśród nich zwłaszcza Władysław z Gielniowa, wybitny bernardyński kaznodzieja, twórca pieśni zarówno w języku łacińskim, jak i pol- skim. Jego najbardziej znanym utworem jest tzw. Żołtarz Jezusów. Do pieśni religijnych za- licza się także wierszowane żywoty świętych: najbardziej znana Legenda o św. Aleksym miała swoje odpowiedniki również w innych krajach słowiańskich. Osobna grupa utworów wiąże się z tematyką śmierci i eschatologii: Żale umierają- cego (XV wiek) to anonimowy wiersz w formie abecedariusza (każdy wers rozpoczyna się inną literą alfabetu), powstały prawdopodobnie pod wpływem czeskiego wzoru. Wraz z nim zapisa- na została pieśń Dusza z ciała wyleciała, mająca najprawdopodobniej ludowy rodowód.